Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Koronavirüs mücadelesinde hayati öneme sahip uyarılar yaptı. Atık yönetiminin bu sürecin en önemli parçalarından biri olduğunun hatırlatıldığı açıklamada; belediyeler tarafından gerçekleştirilen sokakların kimyasal maddelerle yıkanmasının yararlı değil aksine zararlı bir uygulama olduğuna dikkat çekildi.
Sağlık uzmanları tarafından cadde sokakların yıkanması işleminin önleyici bir tedbir olmadığının vurgulandığı açıklamada, “Söz konusu çalışmalar, dezenfeksiyon ve koruma işlevi yürütmemekte, tam tersine işlem sonucu oluşan kimyasal içerikli yıkama suları toprağa doğrudan karışmakta, çevre sağlığı, doğal yaşam için tehlike oluşturmaktadır. Bu uygulamalardan vazgeçilmelidir” ifadeleri kullanıldı.
Tıbbı atıklar için mutlaka özel işlem uygulanmalı
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nin açıklamasında sağlık tesislerinden kaynaklanan atıkların tıbbi atık olarak nitelendirilmekte olduğuna dikkat çekilerek şu bilgiler verildi: “ Bünyesinde bakteri, virüs, parazit ve mantar türlerinin bulunduğu bilinen, enfeksiyon kaynağı olabilecek, bulaşıcı (kontamine) atıklar olup, temas halinde insan sağlığında ölüme varabilecek ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilirler. Bertarafı kapsamında özel işlemler uygulanması gereken tıbbi atıkların, uygun olmayan koşullarda toplanması, taşınması ya da doğaya bırakılması çevre ve insan sağlığı için büyük riskler taşımaktadır. Sağlık Tesislerinde, teşhis ve tedavi sürecinde oluşan atıkların Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği gereğince enfeksiyöz tıbbi atık olarak değerlendirilmesi ve ilgili yönetmelik ve yerel düzenlemelere göre de bertaraf edilmesi gerekmektedir.”
Maske ve eldivenler tıbbı atıktır
Açıklamada Koronavirüs tedbirleri çerçevesinde kullanılan eldiven ve maskelerle ilgili de şu bilgiler verildi: “Yeni oluşan koşullarda Covid-19 virüsü salgını nedeniyle ülke genelinde vatandaşlarımızın sokağa çıkarken kullandığı tek kullanımlık maske eldiven gibi koruyucu ekipmanların taşıyabileceği enfekte özellik taşıma riski nedeni ile evsel atıklarla karışması ya da gelişigüzel atılması çevre ve insan sağlığı açısından risk oluşturmaktadır. Diğer taraftan gelişigüzel atılması halinde bu malzemelerin yağışla birlikte akışa geçerek yağmur suyu kanalları, ızgaralar, kanalizasyon sistemleri gibi çevresel altyapı bileşenlerine de zarar verme riski bulunmaktadır” ifadeleri de dikkat çekti.
Atık ithalatı durdurulmalı
Atık ithalatı konusuna da değinilen açıklamada bu dönemde bu uygulamanın durdurulması istenerek şu görüşlere yer verildi: “Atık yönetimi ciddi bir konudur, kapsamlı altyapı ve denetim mekanizmaları gerektirmektedir. Türkiye henüz kendi atıklarıyla baş edemeyen bir ülke iken; İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya gibi ülkelerden atık ithalatı yapmaktadır. Atık Yönetimi süreci, Atık İthalatının çevre ve halk sağlığı açısından yarattığı, yaratacağı risklere ilişkin görüşlerimiz ilgili İdareler ve kamuoyu ile sıklıkla paylaşılmıştır. Ülkemize her türden atık, artık ve hurda ithalatı durdurulmalıdır.”
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi salgın nedeni ile yaşadığımız olağanüstü koşullarda 13 maddelik şu önerileri de gündeme getirdi:
- Sağlık tesislerinden kaynaklanan; Covid-19 virüsü ile enfekte olmuş kişilerin kullandığı ve bulaşıcı maddeleri içeren veya içerme ihtimali olan tüm evsel ve klinik atıklar tıbbi atık olarak tanımlanmalı ve tıbbi atık prosedürüne uyguntoplama, taşınma ve bertarafı yapılmalıdır.
- Tıbbi atıkların toplanması taşınması sürecinde çalışan tüm personelin kişisel koruyucu ekipmanlarını kullanmaları önem arz etmektedir. Kişisel koruyucu ekipmanlarında her zamankinden daha sık değiştirilmelidir.
- Sağlık kuruluşlarında oluşan tüm tıbbi atıklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kuruluş ve özel araçlar ile bertaraf tesislerine gönderilmektedir. Oluşan yeni duruma göre; tıbbi atıkların taşınması ve bertarafı sürecinin yönetimine ilişkin merkezi ve yerel yönetimler tarafından ivedilikle çalışmalar gerçekleştirilmeli, maliyetlerin karşılanması konusunda devlet desteği sağlanmalıdır. Atıkların kontrolsüz toplanması, evsel atıklarla karıştırılması ya da uygun bertaraf tesisine gönderilmemesi gibi uygunsuzlukların yaşanması ihtimaline karşılık denetimi daha ciddi gerçekleştirilmelidir.
- Ülkemizde ; İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa, Japonya gibi ülkelerden atık ithalatı yapılmaktadır. “Covid-19’u salgını en çok etkilediği ülkelerin başında, İspanya, İtalya, İngiltere, Fransa ve ABD gelmektedir. Atık ithalatı acilen durdurulmalı, yurtdışından ülkemize gelen atıklar ve hurdalar ile oluşacak riskler bertaraf edilmelidir.
- Dünya Sağlık Örgütü Covid-19’u pandemi (salgın) kategorisine alınmıştır bu nedenle Limanlarda gemilerden alınan evsel atıkların salgın dönemi boyunca tıbbi atık olarak değerlendirilmesi gereklidir.
- Sokak toplayıcılarının, sağlıksız ve güvensiz koşullarda çöp konteynırlarından geri dönüşebilir atıkları toplaması enfeksiyon riskine karşı savunmasız bırakmaktadır. Atık toplayıcılığı ile geçimini sağlayan kişilerin korunması için merkezi ve yerel yönetimlerin acil önlem alması gerekmektedir.
- Vatandaşlarımızın bu süreçte evlerimizde tüketimimiz kapsamında oluşan atıkların miktarının azaltılması, atıklarımızın kaynağında doğru ayırılması ve Belediyeler tarafından kısıtlı personel ile yürütülmeye çalışılan toplama ve taşıma sistemine destek olunması daha çok önem taşımaktadır.
- Kişisel koruyucu ekipman olarak kullanılan enfeksiyon taşıma riski olan maske ve eldivenlerimizin bu süreçte güvenli toplanması ve bertarafı konusunda hassasiyet göstermemiz önemlidir. Kişilerin sokağa çıkarken kullandığı maske eldiven gibi tek kullanımlık ekipmanları gelişigüzel atmaması, evsel atıklar ile doğrudan karıştırmaması salgın riskinin artmaması için önemlidir. Maske ve Eldiven atıkları ayrı toplanmalı, kullanım sonrası evdeki imkanlar doğrultusunda (özellikle hastalık teşhisi konularak evde karantinaya alınmış kişilere ait atıkların mümkünse dezenfekte edilmesi) iç içe konulmuş 2-3 kat çöp poşetleri içine katmanlı şekilde paketlenmelidir. Atıklar evlerine en yakın sağlık tesisindeki tıbbı atık alanına teslim edilmeli, yapılamıyorsa poşetlenmiş olarak çöp konteynırına atılmalıdır.
- Tek kullanımlık maske, eldiven gibi koruyucu malzemelerin enfeksiyon riski ihtimaline karşın tıbbi atık olarak değerlendirilmesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yerel yönetimler tarafından toplanması ve bertarafına yönelik çalışma yürütülmesi gerekmektedir.
- Belediyeler tarafından salgınla mücadele çalışmaları kapsamında cadde sokakların dezenfekte edilmesi ve yıkanması işlemlerine ilişkin çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Sağlık uzmanları tarafından cadde sokakların yıkanması işleminin önleyici tedbir olmadığı ifade edilmektedir. Söz konusu çalışmalar, dezenfeksiyon ve koruma işlevi yürütmemekte, tam tersine işlem sonucu oluşan kimyasal içerikli yıkama suları toprağa doğrudan karışmakta, çevre sağlığı, doğal yaşam için tehlike oluşturmaktadır. Bu uygulamalardan vazgeçilmelidir.
- Entegre bir halk sağlığı politikasının bir parçası olarak, kanalizasyon sistemlerinde taşınan atık sular iyi tasarlanmış ve iyi yönetilen merkezi atık su arıtma tesislerinde arıtılmalıdır.
- Mevcut atık su arıtma tesislerinin virüsleri gidermek için optimize edilmesi, gerekirse son bir dezenfeksiyon adımı uygulanması süreci değerlendirilmelidir.
- Belediyeler ve işletmeler bünyesinde temizlik, atık yönetimi, atıksu arıtma tesisleri işletilmesi hizmetlerini yürüten personelin sağlıklarının korunması için kişisel koruyucu ekipmanlarını kullanmaları sağlanmalı, koruyucu dış giyim eldiven, bot, gözlük veya yüz siperi ve maske içeren uygun kişisel koruyucu ekipman (PPE) giymelidir. Kişisel koruyucu ekipmanlar kullanımı sona erdikten sonra Tıbbi Atık olarak değerlendirilerek ilgili toplama, taşıma ve bertaraf süreci yürütülmelidir.
