İzmir’de 30 Ekim 2020 tarihinde yaşanan 6,9 büyüklüğündeki deprem sonrası, depremde mağdur olan vatandaşların yeniden evlerine kavuşabilmesi için gündeme gelen ve kentte gerek siyasi partiler arasında gerekse odalar ile yerel yönetim arasında tartışmalara neden olan emsal artışı için önemli bir karar alınmıştı.
Depremden en çok etkilenen Bayraklı ilçesinde, ilçe belediyesi K sınırlarında geçerli olacak yüzde 10’luk emsal artışı önerisini meclise getirirken, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde görüşülen gündem maddesi ise parsel bazında yüzde 20, ada bazında ise yüzde 30 olarak revize edilmişti.
TMMOB MAHKEMEYE TAŞIMIŞTI
Sadece Bayraklı için geçerli olan parsel bazlı yüzde 20, ada bazlı ise yüzde 30’luk emsal artışı depremzedelerin sorunlarına ufak da olsa çözüm sağlayıp dönüşüm sürecinin yürümesine katkı sağlarken, TMMOB emsal artışını mahkemeye taşımıştı.
MAHKEME YÜRÜTMEYİ DURDURDU, BELEDİYELER DAVA AÇTI
İzmir 5’inci İdare Mahkemesi tarafından gerçekleştirilen değerlendirmeler sonrası ise toplanan heyet kararını vermiş ve parsel bazlı yüzde 20, ada bazlı yüzde. 30 emsal kararı için yürütmeyi durdurma kararı almıştı. Mahkeme kararı sonrası İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Bayraklı Belediyesi İstinaf’a başvurarak yürütmeyi durdurma kararının kaldırılmasını talep etmişti.
İSTİNAF KARARINI VERDİ
Büyükşehir ve Bayraklı Belediyesi’nin itirazlarını inceleyen, bilirkişi raporunu dikkate alan mahkeme heyeti ise kararını verdi. Buna göre İstinaf Mahkemesi “itiraza konu karara dayanak alınan bilirkişi raporunda yer alan teknik açıklamalar, uyuşmazlık hakkında yapılacak hukuka uygunluk incelemesine esas alınabilecek yeterlilikte veri içermediğinden, İdare Mahkemesince yürütmenin durdurulması isteminin kabulü yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir” gerekçeleri ile 5’nci İdare Mahkemesi’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararının kaldırılmasına karar verdi.
Kararda şöyle denildi:
“Bakılan dava, dava konusu plan notunun, yürürlükte olan imar planlarının bütünlüğünü bozacak ölçüde nüfus ve yoğunluk artışına neden olacağı, ancak bu artış sonucu ortaya çıkacak ilave nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının belirlenmediği iddialarıyla açılmıştır. İdare Mahkemesince mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve dosyaya sunulan bilirkişi raporunda yer verilen görüş açıklaması dayanak yapılarak, dava konusu plan notunda yapılan emsal ve kat adedi artışının; plan notu ile getirilen nüfus artışına paralel olarak teknik ve sosyal altyapı alanında değişiklik öngörmediği ve bu sebeple teknik ve sosyal altyapı tesisleri dağılımında dengesizliklerin ortaya çıkacağı, plan bütünlüğünü bozacak şekilde bütüncül olmayan (parçacıl) bir yaklaşımla, jeolojik-jeoteknik etüd raporu ve (değişiklik gerekçesi ve yapılan gereklilik analizlerini ayrıntılı açıklayan) plan raporu olmaksızın hazırlandığı anlaşılmakla ayrıntısı bilirkişi raporunda da belirtilen açılardan planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine, imar mevzuatına ve kamu yararına uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu plan notu değişikliği işleminin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir. Davalı idareler ve bir kısım müdahil tarafından İdare Mahkemesi kararının kaldırılması istemiyle dosyaya sunulan itiraz dilekçeleri incelendiğinde ve özellikle davalı Bayraklı Belediye Başkanlığının itiraz dilekçesinde; davaya konu plan notunun Bayraklı ilçe sınırları içindeki 4 mahallenin bir kısmında belirlenen “Mevcut Durumu Korunacak Alan (K)” sınırları içindeki alanı kapsadığı, belli bir parsele yönelik olmayıp bütünlüklü bir çalışmaya dayandığı, bu alandaki inşaat alanı büyüklüğü ve hane nüfus verilerine göre mevcut nüfusun yürürlükteki imar planının öngördüğü kapasite nüfusun çok altında olduğu, imar planındaki donatı alanlarının kapasite nüfusa göre belirlendiği, ayrıca Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı ile Bayraklı İlçe Nüfus Müdürlüğü verileri dikkate alındığında Bayraklı ilçesi nüfusunun azalmakta olduğu, dolayısıyla kapasite nüfusa göre belirlenmiş olan donatı alanlarının, dava konusu plan notuna bağlı muhtemel ilave nüfusun ihtiyacını karşılayacak yeterlilikte olduğu, bu sebeplerle dava konusu plan notu nedeniyle yoğunluk artışının söz konusu olmadığının ileri sürüldüğü ve bu hususlara ilişkin bilgi paftalarının dosyaya sunulduğu görülmüştür. Uyuşmazlığın, dava konusu plan notunun geçerli olduğu alanda öngörülen inşaat alanı artışına dayalı ilave nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik altyapı alanlarının yetersiz olduğu iddiasından kaynaklandığı dikkate alınarak, davalı idarece itiraz dilekçesinde öne sürülen somut veriye dayalı teknik açıklamaların, dosyadaki diğer bilgi ve belgelerle birlikte değerlendirilmesi, plan notu değişikliğinin kapsadığı alanda öngörülen inşaat alanı artışının en üst seviyede gerçekleşmesi halinde bölge nüfusunun ne ölçüde etkileneceğinin, şayet artış olacaksa bu artışın yürürlükteki imar planı kararları ile tanımlanan sosyal ve teknik altyapı alan standartlarında bir azalmaya yol açıp açmayacağının sayısal ve teknik verilerle ortaya konulması, gerekirse bu hususlara yönelik teknik açıklamaların yapılması amacıyla bilirkişi kurulundan ek rapor istenilmesi suretiyle yürütmenin durdurulması isteminin karara bağlanması gerekmektedir.
Bu durumda, itiraza konu karara dayanak alınan bilirkişi raporunda yer alan teknik açıklamalar, uyuşmazlık hakkında yapılacak hukuka uygunluk incelemesine esas alınabilecek yeterlilikte veri içermediğinden, İdare Mahkemesince yürütmenin durdurulması isteminin kabulü yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, itirazın kabulü ile İzmir 5. İdare Mahkemesince verilen 02/02/2023 günlü, E:2022/176 sayılı yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne dair kararın kaldırılmasına, yürütmenin durdurulması istemi hakkında inceleme yapılarak yeniden karar verilmek üzere dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesinin 7. fıkrası uyarınca kesin olarak 14/03/2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.
EGE’DE SON SÖZ-OKTAY GÜÇTEKİN
