Baştan söyleyeyim, orman mühendisleri ile orman endüstri mühendislerine zirai ilaç bayiliği yapma yetkisi tanıyan yeni düzenleme bir yandan ‘ziraat mühendislerinin görev ve yetkilerine ilişkin tüzük’teki hükümlerle çelişirken diğer yandan yetkinin dağıtılması birincil üretimdeki yani tarımsal hammadde üretimindeki gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik bir sorun olarak karşımıza çıkacak.
Kovid-19 sağlıkla birlikte gıdayı ve gıdanın elde edildiği tarımsal üretimi son zamanlarda öne çıkardı. Sağlıksız gıda tüketiminin bağışıklık sistemini çökerttiği ve kovid-19 ile mücadelede bireyleri akamete uğrattığı bilim insanları tarafından dillendiriliyor. Diğer yandan sağlıklı gıda tüketimi sadece kovid-19’a karşı değil, birçok hastalıkla mücadelede ve sağlıklı kalmada son derece önemli.
Tarım ilaçları ve gıda güvenliği
Sağlıklı gıda elde etmede “gıdanın güvenliğini” sağlamak gerekiyor. Gıdanın güvenliğini bozan etmenlerden en önemlisi de tarım ilaçları. Köylüler tarafından “zehir” olarak adlandırılan tarım ilaçları aslında son derece tehlikeliler. Bunların kontrollü bir şekilde-uygun miktarda-uygun zamanda ürünlere atılmaları, etkileri geçince de hasat edilmeleri gerekiyor.
Etiketlerde yazılandan fazla-yanlış-zamansız atıldıklarında ve atıldıkları ürünler erken hasat edildiğinde ilaç kalıntıları ürün üzerinde kalıyorlar ve bunu tüketen insanlarda birçok kronik (uzun zamanda ortaya çıkan) hastalıklara neden oluyorlar. Yanlış atıldıklarında da akut denilen ve etkisini hemen gösteren zehirlenmeler meydana geliyor. Dünyada birçok çiftçi bu nedenle hayatını kaybediyor.
Ziraat fakülteleri ve bitki koruma bölümleri
İşte gıda güvenliği, dolayısıyla da insan sağlığı için son derece tehlikeli olan bu ürün ve süreçlere sadece ziraat mühendisleri hakimler. Özellikle de “bitki koruma bölümü” mezunu ziraat mühendisleri.
Tarım ilaçları ziraat fakültelerinin konusu ve fakültelerde dört yıl tam da bu konuda kendi bölüm öğrencilerine eğitim veren “bitki koruma bölümleri” bulunuyor. Söz konusu bölümler kendi öğrencilerinin yanı sıra diğer bölümlerdeki öğrencilere de “bitki koruma” dersleri veriyorlar.
İnsan-hayvan-bitki sağlığı
Sağlık konusu üçayaklı. Birinci ayak insan sağlığı ve bunu koruyan doktorlar. İkinci ayak hayvan sağlığını işaret ediyor ve burada da veteriner hekimler rol oynuyorlar. Üçüncüsü de bitki sağlığı ve bundan anlayan da sadece ziraat mühendisleri.
Bitkisel üretimde tohumdan başlayarak, gübreleme-yetiştirme-sulama-hasada kadarki bütün aşamalardan tarla bitkileri, bahçe bitkileri, tarımsal yapılar ve sulama, toprak bilimi ve bitki besleme, tarım makinaları ve teknolojileri mühendisliği bölümleri, hayvansal üretimdeki hayvan yetiştirme ve yemlemeden de zootekni bölümü mezunu ziraat mühendisleri sorumlular.
Bunların yanı sıra zirai ilaçlardan-ilaçlamadan sorumlu olan “bitki koruma bölümü” mezunu ziraat mühendisleri bulunuyor.
Dört yıllık eğitimin boyunca bitki sağlığını, bitkilerdeki hastalık ve zararlılarla mücadeleyi, ilaçlamayı öğreneceksin sonra yetkilerini bu konuda eğitim almamış mesleklerle paylaşacaksın.
Zirai ilaç bayiliği yapma yetkisi verilen orman ve orman endüstri mühendisliği mesleği ve bu mesleği icra edenler şüphesiz son derece değerliler. Ancak herkesin kendi uzmanlık alanında çalışmaları gerekiyor. Bu konu yeterince içselleştirilmezse yarın diğer meslek gruplarının da yetki alanları kısıtlanabilir.
Bu nedenle TMMOB çatısı altındaki istisnasız bütün meslek odaları başta olmak üzere tarımla ilgili bütün kurum ve kuruluşlar ile ziraat fakültelerinin haklı mücadeleleri konusunda ziraat mühendislerinin yanında olmaları gerekiyor.
Prof. Dr. Harun Raşit Uysal
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi
harunrasituysal@gmail.com
